Geluid in slaapkamers onder vijftig decibel

Onderneming stilste binnenvaartschip ooit

Het ms Onderneming (135 x 11,45 meter) lijkt een nieuwe standaard te zetten voor geluidsisolatie van scheepswoningen in de binnenvaart. Met een geluidsniveau in de slaapkamers van 48 en 49 decibel (dB) is voor het eerst de grens van vijftig decibel doorbroken. Het geluidsniveau ligt nu tien keer zo laag als de maximaal toegestane waarde. De metingen zijn verricht tijdens de geladen proefvaart in het Vuile Gat (3400 ton zout) met een motorbelasting van 95 procent (twee 3512 Caterpillars). Het maximaal toegestane geluidsniveau in slaapkamers bedraagt voor nieuwe schepen zestig dB. In woonkamer en stuurhuis, waar 55 en 56 dB werd gemeten, ligt de grens op zeventig dB.

Het geluidsniveau in de slaapvertrekken ligt op de meeste nieuwbouwschepen rond de 55 dB. Een aantal goed geïsoleerde nieuwbouwschepen haalt 53 of 52 dB. Oudere schepen zitten meestal boven de zestig dB. Het geluidsniveau in dB is een zogenaamde logaritmische maat. Hierdoor komt een kleine verandering in de decibelwaarde van het geluid overeen met een groot verschil in wat we horen. Een daling van drie decibel lijkt weinig, maar betekent een halvering van de geluidsoverlast. Een slaapkamer waar de inspectie 49 decibel meet, is dus de helft rustiger dan een goed geïsoleerde slaapkamer met 52 decibel en 75 procent rustiger dan een slaapkamer met een gemeten waarde van 55 decibel, die ook nog ruimschoots aan de normen voldoet.

Schipper Piet de Korte bevestigt telefonisch dat het erg stil is in de slaapkamer. Door de telefoon is niet te horen dat het schip vaart. Hard praten is niet nodig. 'Je hoort de motor in het stuurhuis amper draaien', zegt Arie van Loenen van Scheepstimmerbedrijf Van Loenen in Zwijndrecht, verantwoordelijk voor de geluidsisolatie van de woning. 'De inspecteur dacht in de slaapkamer dat zijn metertje kapot was'.

Van Loenen timmert al ruim twintig jaar binnenschepen in en zette bij de afbouw alle onderaannemers op scherp. 'Contactgeluid is funest. Eén slecht doorgevoerde of tegen het casco liggende kabel, waterleiding, afvoer of airco betekent een geluidslek dat een deel van de isolatie teniet doet.' Van Loenen stuitte regelmatig op onbegrip en onwil. 'Onderaannemers leggen hun systemen al jaren op dezelfde manier aan. Ze beseffen niet dat zo'n werkwijze soms leidt tot extra geluidsoverlast. "Het komt niet door mij, wij hebben zo al 25 schepen gedaan en alles werkt goed"; zeggen ze dan.'

Voor een goede geluidsisolatie werkt Van Loenen samen met Sonus Ingenieur, een akoestisch adviesbureau uit Dordrecht. Sonus ontwerpt op het schip toegesneden systemen voor geluidsreductie en controleert, voor het begin van het timmerwerk, of de draagveren en randafdichtingen van een flexibel opgestelde roef in orde zijn. Staat de roef ergens in verbinding met de machinekamer, dan moet dat eerst worden gecorrigeerd. 'Anders haal je nooit een echt laag niveau', zegt Ad van de Griend van Sonus. 'Een verende opstelling is meer dan even de roef op rubbers leggen.'

Aan de hand van de stijfheid van het casco en de te verwachten trillingen berekent Sonus hoe slap of stijf de vering moet zijn. 'Een ketting is zo sterk als zijn zwakste schakel. Bij een scheepswoning loopt de bouw over wel tien schakels die, net als het voortstuwingssysteem, allemaal op elkaar moeten aansluiten. Bij de Onderneming is het gelukt alle neuzen dezelfde kant op te krijgen en dat zie je aan het resultaat. In vergelijking met een slaapkamer van 55 decibel is het op de Onderneming doodstil. Alleen tijdens een koerswijziging komt het niveau even boven de vijftig decibel, maar dat is normaal, omdat het casco in een bocht heftiger trilt.'

Probleem in de binnenvaart is volgens Van de Griend dat het geen echte engineeringmarkt is, waar iedereen zich aanpast aan een bepaald systeem. 'De aircobouwer bouwt zijn airco's bijvoorbeeld al jaren op een bepaalde manier en vindt dat ze goed functioneren. Dat is ook zo, maar om geluidsoverlast te verminderen, moet ook hij aan bepaalde criteria voldoen. Dat kan de timmerman niet alleen. Het goede van Van Loenen is, dat hij het conflict aangaat en voet bij stuk houdt. Desnoods weigert hij een paneel af te timmeren als een leiding niet goed ligt.'

Stijf achterschip

Een belangrijk voordeel van de Onderneming was de stijfheid van het achterschip. 'Als het achterschip mee trilt haal je nooit een laag geluidsniveau. De flexibele opstelling van de door Dolderman geplaatste motoren er uitlaten speelt uiteraard ook een belang rijke rol.'

Nog verder verlagen van het geluidsniveau is volgens Van de Griend lastig. 'Je hoort dan geluiden uit andere bronnen, bijvoorbeeld via de uitstraling var de ramen. Dan moet je daar weer wat aan doen. Zo werden we laatst gebeld door een schipper met een heel stil schip. In bed hoorde hij de stuurpomp en wanneer die vaak bij sloeg, dacht hij dat er op de brug iets aan de hand was. Toen moesten we dat geluidsprobleem oplossen.'

Om een laag geluidsniveau te bereiken is het volgens Van Loenen noodzakelijk op een speciale manier in te timmeren. Hij gebruikt daarvoor zelf gefabriceerde sandwichpanelen, bestaande uit multiplex en isolatiemateriaal. Vloeren, wanden en plafonds zijn bovendien volledig geïsoleerd van het stalen gedeelte van het stuurhuis. De woning is in feite een kubus op zich. De schipper geeft tegenwoordig veel geld uit voor een comfortabele woning waarin hij en zijn gezin tien tot vijftien jaar moeten wonen', zegt Van Loenen. Stilte levert daaraan minstens zo'n grote bijdrage als een marmeren vloer in de badkamer of een keuken die spic en span is.'

Van Loenen is nu bezig met het intimmeren en isoleren van het koppelverband Vera Cruz, dat voor afbouw bij den Breejen ligt. (HH)

Bron: Schuttevaer, 115e jaargang nummer 28

---

	Begrippenlijsten:					Site navigatie:

---

Sonus bv raadgevende ingenieurs, dé partner op het gebied van geluid en trillingen

---