'De motor en de uitlaten zijn de grote herriemakers', zegt Marian van Asten van Sonus uit Dordrecht. Met Ad van de Griend en Jan Potter van Sonus bv raadgevende ingenieurs bekijkt ze de akoestiek op jachten, zee- en binnenschepen. Jan herkent de motoren aan de hand van het geluid dat ze maken. 'De ABC geeft vreselijke uitlaatpulsen. En de Caterpillars lopen heel rauw.' Een

De Scheepvaartinspectie controleert op geluidsniveaus in de accommodatie van de continuvaart, volgens de IMO eisen. Als die niet in orde zijn, krijgen de schepen geen certificaat.' Booming business, nu de SI strenger gaat controleren.

'Sinds twee jaar hebben we veel meer klanten uit de binnenvaart. Het zal te maken hebben met de nieuwbouwgolf', verklaart Van Asten. 'En het ligt niet altijd aan de regeltjes. Er is een mentaliteitsverandering gaande. Binnenvaarders willen gewoon rustig slapen.'

Luxe werken

Het bedrijf begon twaalf jaar geleden met het verbeteren van de akoestiek in onder andere jachten. Tot de opdrachtgevers in de luxe sector behoren jachtwerf Huisman, (superjachten Hyperion en Surama) en Ed Kastelein (schoener Eleonora). Opdrachtgevers uit de zee en binnenvaart waren sinds juni vorig jaar de bouwers van de Rosarium, Adriana, Muscari, kotter Neeltje, Rhine Trader, Pride of Braila, Holland Klipper, Klipper Stream, Stolt Tollerantie, Thalys, Kazia, Zeldenrust, Mercury, mts Maracaibo, koel/vriesschip Royal Klipper, Sirius, Christina, Riad, Insulinde en Acropolis. Bij alle schepen werden trillingsmetingen uitgevoerd. Waar dat nog kon of van tevoren om werd gevraagd volgde advies over de opstelling van de motor, schroefas, generatorsets en uitlaatgassenleiding. 'Een MTU op een nieuwbouwschip zat met haar luchtkanalen en uitlaat vast aan de roef. We vonden dat die niet zo netjes was opgesteld. Als de ophanging van de uitlaat niet deugt, veroorzaakt dat flinke herrie', zegt Potter. Maximale winst kan worden behaald door een flexibele opstelling van de motor, het los plaatsen van de roef en het los bevestigen van de betimmering aan de roef. 'In de binnenvaart zijn de motoren vaak star opgesteld. Met de druk op de dempers onder de motor gaat het meestal wel goed, omdat het gewicht van de motor bekend is. Maar als vervolgens een leiding aan een starre koppeling wordt gemonteerd, die weer vastzit aan het casco, gaat het effect van de dempers teniet. Heel vaak is de koppeling te star, of de vrijgelaten ruimte tussen de doorgesneden buizen te klein.'

'Als de uitlaat wordt opgehangen aan de onderkant van de woning, verliezen de bouwers het akoestische voordeel van een flexibel opgestelde motor', vult Marian aan. 'In de binnenvaart willen ze alles steviger en dikker. Maar voor de akoestiek is slapper vaak beter', concludeert Potter. 'Zonde van het geld als de verende ophanging van het plafond wordt onderbelast.'

Net verkeerd

Geluiddempende materialen uit de luxe bouw vinden hun weg naar de binnenvaart. 'In de Zeldenrust hebben we de vloer op sylomer gelegd, een licht schuim, dat in de luxe jachtbouw wordt toegepast, zoals in de Hyperion. Dat is een belangrijke verbetering. Bij het gebruik van materialen hoort een goede toepassing. Daarom moet van tevoren de belasting van zo'n vloer worden uitgerekend', zegt Potter. 'Wat we vaak zien, is dat de bouwers wel geluiddempende materialen toepassen, maar op de verkeerde manier. De roef wordt bijvoorbeeld keurig op trillingsdempers gezet. Maar omdat die roef te zwaar is, drukken ze teveel in. Dan is geld uitgegeven aan een oplossing die niet werkt.'

De kosten voor de akoestische begeleiding zijn snel terug te verdienen. 'Twee jaar geleden werden we er pas bijgehaald nadat een schip was afgekeurd. Nu worden we gevraagd vanaf het begin mee te kijken, zodat we de opstelling van de installaties kunnen beïnvloeden. Achteraf problemen oplossen is namelijk duurder en erg onpraktisch.'

Van Asten: 'Je hebt natuurlijk met veel partijen te maken. Degene die de zaak betimmert, is erg belangrijk; die is er het langste bij. Er lopen leidingen van allerlei installaties door de ruimte, zodat we moeten zorgen dat alle neuzen dezelfde kant uitstaan.'

Potter: 'De man die de airco installeert, mag de verbindingen niet knalvast maken. Maar als je ze niet in de gaten houdt, gebeurt het. Dat kan het effect aardig teniet doen.'

Overdrachtsmissers

Tot nu toe hebben de adviseurs van Sonus het maar één keer opgegeven. 'Toen werden we er te laat bijgehaald', zegt Van Asten.

Een enkele keer wordt het advies niet ter harte genomen. 'Dan besluit men onder tijdsdruk dat er geen geld voor de oplossing is en gaat men het alsnog anders doen.' Jammer, concluderen beiden. 'Als je negentig procent goed aanpakt en de laatste stap, bijvoorbeeld de afvoer van de wc, niet flexibel monteert, dan kan dat funest zijn voor het totaalresultaat. Zo'n klein overdrachtsmissertje. Iedereen moet het goed doen. Het schip is toch je woning voor een hele lange tijd van je leven.' (MvA)

Bron: Schuttevaer, 9 september 2000.